πλήρης

-ες, ΝΜΑ

1. αυτός που έχει ή περιέχει κάτι σε μεγάλη ποσότητα, ο γεμάτος με κάτι (α. «εισήγηση πλήρης αντιφάσεων» β. «το θέατρο ήταν πλήρες» γ. «ἄστυ πλῆρες οἰκιέων τριωρόφων», Ηρόδ.

δ. «ποταμόν πλήρη ἰχθύων», Ξεν.

2. ολόκληρος, χωρίς μείωση ή περικοπή (α. «πλήρης μισθός» β. «άδεια μετά πλήρων αποδοχών» γ. «ὡς ἄν τὴν χάριν πλήρη λάβω», Ευρ.)

νεοελλ.

1. μτφ. αυτός που κατέχεται από κάποιο συναίσθημα (α. «καρδιά πλήρης ευγνωμοσύνης» β. «λόγοι πλήρεις ειλικρινείας»)

2. ολοκληρωτικός, γενικός, σε όλα τα σημεία (α. «πλήρης αποτυχία» β. πλήρες ναυάγιο»)

3. φρ. «πλήρης ημερών» — σε πολύ μεγάλη ηλικία

αρχ.

1. (για ποταμό) φουσκωμένος, με ανεβασμένη τη στάθμη του

2. (για άνθρωπο) χορτάτος («κεχόρτασμαι οὐ κακῶς ἀλλ' εἰμὶ πλήρης», Εύβ.)

3. ο στερεός ή ο συμπαγής (α. «πλήρεις ὁπλαῑ» β. «πλήρης τοῑχος»)

4. (για ήχο) ο ορθός, ο σωστός, ο μη παράφωνος

5. (για οίνο) αυτός που διατηρεί το άρωμα του. Επίρρ. πλήρως ΝΜΑ

κατά τρόπο πλήρη, εντελώς, εξ ολοκλήρου.

[ΕΤΥΜΟΛ. Το επίθ. πλήρης έχει σχηματιστεί από το θ. πλη- τού πίμ-πλη-μι* «γεμίζω» πιθ. μέσω ενός αμάρτυρου τ. *πλη-ρος (πρβλ. λατ. plērus «περισσότερος», plērus-que «ο πολύς») και εμφανίζει κατάλ. -ης τών σιγματικών επίθ. πιθ. αναλογικά προς τα σύνθ. σε -πληθής (< πλήθος)].